Kim jesteś, o Pani? Kim jesteś, o Niepokalana? Nie mogę zgłębić, co to jest być stworzeniem Bożym. Już przechodzi me siły zrozumieć, co znaczy być przybranym dzieckiem Bożym. A Ty, Niepokalana - kim jesteś? Nie tylko stworzeniem, nie tylko dzieckiem przybranym, ale Matką Bożą, i to nie tylko przybraną, ale rzeczywiście Bożą Matką.

Treść dogmatu o Niepokalanym Poczęciu Najświętszej Maryi Panny

Dogmat o Niepokalanym Poczęciu Najświętszej Maryi Panny został ogłoszony bullą papieską  Ineffabilis Deus  z dnia 8 grudnia 1854 roku przez papieża Piusa IX. Brzmi on następująco:

Było to orzeczenie wygłoszone ex cathedra, co oznaczało odwołanie się do najwyższego stopnia autorytetu papieskiego w nauczaniu chrześcijańskich prawd wiary i moralności.

Zwieńczeniem rozważań dotyczących niepokalanego poczęcia Maryi były Jej słowa podczas objawień w Lourdes. Na pytanie ubogiej pasterki Bernadetty Soubirous  o to, kim jest, Maryja odpowiedziała:   "Jam jest Niepokalane Poczęcie". 

Krótkie wyjaśnienia orzeczenia papieskiego

Wszystkie dzieci Adama i Ewy niosą na sobie winę i skutki grzechu pierworodnego i mogą w wierze dostąpić usprawiedliwienia i wyzwolenia poprzez udział w misterium paschalnym Chrystusa. Dogmat Piusa IX oznacza, że Maryja dostąpiła tego usprawiedliwienia i wyzwolenia w sposób uprzedzający, mocą przewidzianych zasług Jezusa Chrystusa.

W momencie poczęcia Maryi przez jej świętych rodziców Joachima i Annę nie było jeszcze na ziemi Odkupiciela i odkupienia. Syn Boży, Słowo, jeszcze się nie narodził i nie dokonał tajemnicy paschalnej, ale Jego moc sięgała w przeszłość aż do Adama.  Jan Paweł II w encyklice Redemptoris Mater podkreślił, że poprzez swe niepokalane poczęcie Maryja była jakby zwiastunką nadchodzącego odkupienia. Porównał ją do gwiazdy porannej, która odbijając światło słoneczne, zwiastuje bliski wschód słońca.

Biblijne źródła dogmatu

Choć Pismo Święte nigdzie nie mówi o Niepokalanym Poczęciu Maryi, Kościół Katolicki od samego początku nauczał,  że zachowanie Maryi od grzechu pierworodnego jest logiczną konsekwencją biblijnego Objawienia. Za uzasadnienie biblijne tego nauczania i dogmatu służą m.in. słowa archanioła Gabriela:  Bądź pozdrowiona, łaski pełna, Pan z Tobą! (Łk 1,28), skierowane do Maryi podczas zwiastowania. Według teologów katolickich pokazują one, że w duszy Dziewicy z Nazaretu nie było miejsca na grzech, skoro była wypełniona łaską Boga.

Historia dogmatu

Okres patrystyczny
Przekonanie o tym, że Matka Jezusa była wyjęta spod powszechnego panowania grzechu pierworodnego – ze względu na świętość jej Syna Chrystusa – istniało od pierwszych wieków Kościoła. Augustyn z Hippony, w kontekście sporu z pelagianami, którzy sprzeciwiali się prawdzie wiary o grzechu pierworodnym uznawał, że Matka Chrystusa była wyłączona spod wpływu jakiegokolwiek grzechu.

Średniowiecze
Bernard z Clairvaux, mistyk i teolog, znany z gorącej czci do Marii, uznawał, że należy odrzucić twierdzenia o niepokalanym poczęciu. Również Tomasz z Akwinu (1224-1274) nie przyjmował niepokalanego poczęcia. Komentując nauczanie Augustyna zawarte w dziele O naturze i łasce, uznawał łaskę absolutnej, niepokalanej świętości Maryi, mającej źródło w Chrystusie i będącej odbiciem jego świętości. Łaska niepokalaności została, według tego doktora Kościoła, udzielona Maryi jeszcze przed jej narodzeniem, ale już po poczęciu. Jednak Tomasz z Akwinu nie miał żadnej wątpliwości co do nieskalanej świętości Marii.

Renesans
W 1476  roku Sykstus IV, franciszkanin, jako pierwszy z papieży, konstytucją Cum praeexcelsa zatwierdził Święto Poczęcia i zabronił atakowania nauki o niepokalanym poczęciu, stwierdzając, że jest to powszechne przekonanie wiernych, wyrażające się m.in. w liturgii mszalnej i brewiarzowej.  Sam obchodził święto uroczyście w Kurii Rzymskiej w dniu 8 grudnia. Papież ten potwierdził swoje nauczanie w 1485  roku w konstytucji Grave nimis.

Niepokalane Poczęcie NMP w liturgii

Uroczystość Niepokalanego Poczęcia jest świętem nakazanym i przypada na dzień 8 grudnia. Polacy na mocy dekretu Kongregacji ds. Kultu Bożego i Dyscypliny Sakramentów z 4 marca 2003 r. są zwolnieni z obowiązku uczestniczenia w Eucharystii, ponieważ nie jest to dzień ustawowo wolny od pracy. W krajach takich jak Austria, Hiszpania, Portugalia i Włochy dzień ten jest dniem wolnym od pracy.

Godzina łaski

W godzinę łaski
u stóp Niepokalanej
staniemy
i cóż powiemy
najczulszej z Matek
przeczystej Dziewicy
W Przybytku Ducha Świętego
złóżmy ofiarę z życia
z tego co było
jest i będzie
gdzieś kiedyś
tutaj
zawsze wszędzie
nieogarnione
myślą i słowem
łzami zroszone
grzechem zbrukane
bólem niszczone
strachem podszyte
Wszystko już teraz
Twoja na wieki
bez ograniczeń
i bez przymusu
Skryj nas pod płaszczem
miłości Twojej
obdarz nadzieją
wiarą pokojem
niechaj nas radość
ogarnie święta
czuwaj nad nami
dniami nocami
Niepokalanie Poczęta